Diyabet, vücudun kan şekeri seviyelerini düzenleyemediği bir metabolik hastalıktır. Normalde pankreas adı verilen bir organ, kan şekerini düzenlemek için insülin adı verilen bir hormon salgılar. İnsülin, hücrelere glikozun (şekerin) alınmasını sağlayarak enerji üretimine yardımcı olur.
Diyabetli bireylerde, vücut ya yeterli miktarda insülin üretemez ya da üretilen insülini etkili bir şekilde kullanamaz. Bu durumda kan şekeri seviyeleri yükselir (hiperglisemi). Yüksek kan şekeri seviyeleri zamanla çeşitli komplikasyonlara yol açabilir.
Diyabet genellikle tip 1, tip 2 ve gestasyonel diyabet olarak sınıflandırılır:
- Tip 1 Diyabet: Tip 1 diyabet, genellikle bağışıklık sisteminin kendi pankreas hücrelerini yanlışlıkla saldırması sonucu ortaya çıkar. Bağışıklık sistemi, insülin üreten hücreleri yok eder, bu da vücudun insülin üretme yeteneğini ortadan kaldırır. Tip 1 diyabet genellikle çocukluk veya gençlik döneminde ortaya çıkar ve insülin enjeksiyonları veya insülin pompası ile tedavi edilir.
- Tip 2 Diyabet: Tip 2 diyabet, vücudun insülini etkili bir şekilde kullanamadığı veya yeterli miktarda üretemediği bir durumdur. Tip 2 diyabet genellikle yaşam tarzı faktörleri, genetik yatkınlık, obezite ve hareketsizlikle ilişkilidir. Tip 2 diyabet, genellikle yetişkinlik döneminde ortaya çıkar, ancak obez çocuklarda da görülebilir. Tip 2 diyabet genellikle kilo verme, sağlıklı beslenme, egzersiz, oral antidiyabetik ilaçlar veya insülin kullanımını içeren bir tedavi rejimi gerektirir.
- Gestasyonel Diyabet: Gestasyonel diyabet, gebelik sırasında ortaya çıkan geçici bir diyabet türüdür. Gebelik hormonları, insülin direncini artırarak kan şekeri seviyelerini etkiler. Genellikle hamilelik sonrasında düzelir, ancak ileride tip 2 diyabete dönüşme riski taşır.
Diyabet, düzenli kan şekeri takibi, sağlıklı beslenme, egzersiz, ilaç tedavisi (gerekirse) ve düzenli doktor kontrolleri ile yönetilir. Diyabetin iyi yönetilmesi, komplikasyonların riskini azaltır ve daha sağlıklı bir yaşam sağlar.